Ο ψύλλος είναι ένα έντομο-παράσιτο που εμφανίζεται συχνά σε υπαίθριες περιοχές που μπορεί εύκολα να μεταφερθεί από τους υπαίθριους χώρους στο εσωτερικό των κατοικιών. Εκτός από φαγούρα και κόκκινα εξανθήματα οι ψύλλοι είναι φορείς επικίνδυνων ασθενειών στα κατοικίδια ζώα αλλά και στους ανθρώπους, για αυτό επιβάλλεται η άμεση καταπολέμηση τους.
Ας δούμε πρώτα τον βιολογικό κύκλο και την βιολογία των ψύλλων.
Οι ψύλλοι είναι εκτοπαρασιτα έντομα άλλων ζώων που αποτελούν μια μεγάλη ομάδα ειδών ειδικευμένων ως προς τον ξενιστή τους. Ο βιολογικός τους κύκλος περιλαμβάνει όλα τα στάδια μεταμόρφωσης , το ωον(αυγό) ,την προνύμφη που μοιάζει με μικρό σκουλήκι, την χρυσαλίδα (κουκούλι), και το τέλειο. Δεν βρίσκονται όλα τα σταδία υποχρεωτικά στον ξενιστή τους. Μετά από ένα γεύμα αίματος τα θηλυκά γεννούν τα αυγά τους μέχρι 50 ημερήσια, αυτά δεν προσκολλώνται στον ξενιστή τους αλλά πέφτουν συνήθως στη περιοχή που διαμένει η κινείται ο ξενιστής, στα χαλιά, στο γκαζόν, στα κλινοσκεπάσματα, στην κοπροστρωμνή των αγροτικών ζώων κλπ. Αργότερα εκκολάπτονται και βγαίνουν οι σκωλικόμορφες προνύμφες. Αυτές προτιμούν σκιερό και υγρό μέρος και τρέφονται με αποξηραμένο αίμα που αποβάλουν τα τέλεια έντομα, με πιτυρίδα και υπολείμματα δέρματος. Ακολουθεί η νύμφευση ( κουκούλι ) συνήθως σε προστατευμένα μέρη πχ ίνες χαλιών, ρωγμές, κοπροσορούς κλπ. Τα κουκούλια είναι κολλώδη και καλύπτονται εύκολα με ξένες ύλες. Αποτελούν το ανθεκτικό στάδιο που μπορεί να παραμείνει έως 12 μήνες. Με την παρουσία ξενιστή επιταχύνεται η έξοδος των τέλειων εντόμων που πηδούν εύκολα πάνω του και συνεχίζεται ο κύκλος. Σε βέλτιστες συνθήκες νέοι ψύλλοι μπορούν να εμφανιστούν μέσα σε 15 μέρες. Τα ενήλικα άτομα ζουν 5-25 μέρες και είναι το μόνο στάδιο που παρασιτεί πάνω στον ξενιστή του.
Σοβαρές ασθένειες που τα παθογόνα αίτια τους έχουν φορείς τους ψύλλους.
Πανούκλα, η επιδημία πανούκλας τον μεσαίωνα αποδεκάτισε τον ανθρώπινο πληθυσμό και σχετιζόταν με τους ψύλλους των ποντικών που ήταν φορείς του παθογόνου βακτηρίου Yersinia pesBs. Ο τύφος των ποντικών που μεταφέρεται με ψύλλους που παρασιτούσαν σε αρουραίους η ποντίκια. Το παράσιτο της ταινίας των κατοικίδιων ζώων που μπορεί να προσβάλει και τον άνθρωπο. Αλλά και αναιμία , αλλεργίες και τριχόπτωση είναι ασθένειες που σχετίζονται με την παρουσία αυτών των παρασιτικών μικροσκοπικών καφετιών, άπτερων εντόμων με το πλάγιο-πλατυσμένο σώμα με τα μεγάλα πίσω πόδια προσαρμοσμένα για άλματα.
Αντιμετώπιση των ψύλλων.
Ο αποτελεσματικός έλεγχος φυσικά περιλαμβάνει την απομάκρυνση των τέλειων εντόμων από τον ξενιστή κατοικίδιο η άνθρωπο. Αλλά πρέπει να γίνεται παράλληλα με την εξάλειψη όλων των σταδίων του βιολογικού κύκλου και στον περιβάλλοντα χώρο. Διαφορετικά θα έχουμε συνεχή εμφάνιση νέων ψύλλων και συνεχείς επαναμολύνσεις. Οπότε η φιλοσοφία της επιτυχούς καταπολέμησης πρέπει να είναι ταυτόχρονη σε τρία μέτωπα!
1. Αφαίρεση των παρασίτων από τους ξενιστές κατοικίδια και ανθρώπους με τα κατάλληλα κτηνιατρικά και φαρμακευτικά προϊόντα.
2. Περιποίηση των εξωτερικών χώρων, αυτή περιλαμβάνει αποψίλωση των ζιζανίων των ξερών χόρτων και τακτικό κούρεμα του γκαζόν. Καθάρισμα από ξένες ύλες και απομάκρυνση 'αχώνευτων' κοπροσορών που αναπτύσσονται οι προνύμφες. Άμεσα πρέπει να ελεγχτεί η πρόσβαση αδέσποτων ζώων και ποντικών στον υπαίθριο χώρο. Αυτά τα ζώα πολύ πιθανών να είναι φορείς των ψύλλων. Ψεκασμός με τα κατάλληλα παρασιτοκτόνα δημοσίας υγείας για απολύμανση των εξωτερικών και εσωτερικών χώρων. Ο ψεκασμός πρέπει να είναι ιδιαίτερα επιμελημένος σε σκιερές περιοχές με υψηλή υγρασία η μέρη που τα κατοικίδια και αλλά αδέσποτα ζώα η και ποντίκια συνήθως διαμένουν όπως βεράντες, υπόστεγα, χώροι αποθήκευσης ξύλων κλπ
3. Διαχείριση εσωτερικών χώρων. Προσεκτικός ψεκασμός των πατωμάτων και των επιφανειών με τα κατάλληλα παρασιτοκτόνα δημοσίας υγείας αφού προηγουμένως διαβάσουμε προσεκτικά τις οδηγίες χρήσης των προϊόντων. Σάρωμα των πατωμάτων και χαλιών με την ηλεκτρική σκούπα είναι πολύ αποτελεσματική για την απομάκρυνση των αυγών και σκουλικομορφων προνυμφών αλλά και των κουκουλιών των ψύλλων. Αμέσως μετά σφραγίζουμε την σακούλα και την απορρίπτουμε στα σκουπίδια. Για την επιτυχή αντιμετώπιση είναι σημαντική η επιλογή του κατάλληλου παρασιτοκτόνου για αυτό είναι προτιμότερο να συμβουλευτείτε υπεύθυνο γεωπόνο.
4. Τέλος παρακολούθηση και ανίχνευση ψύλλων για να προληφθεί μια νέα εισβολή ψύλλων.
